Albert Einstein yıllar önce “Eğer Arılar yeryüzünden kaybolursa insanın sadece 4 yıl ömrü kalır. Arı olmazsa doğada döllenme dolayısıyla bitki, hayvan, insan olmaz” sözüyle arı-yaşam arasındaki ilişkiye dikkat çekmişti.

Peki bizler arı ürünlerin öneminin ne kadar farkındayız?

Arı ürünleri; bal,arı poleni,arı sütü ve propolis olmak üzere 4 e ayrılıyor. Herbirinin birbirinden farklı ve değerli faydaları bulunmakta.Bu hafta  son dönemde oldukça sık ismini duyduğumuz değerli arı ürünü propolisi inceleyelim istedik.

Propolis nedir?

Propolis arıların bitkilerin tomurcukları ve salgılarından toplayarak enzimatik değişikliklere uğratarak hazırladıkları  çok güçlü antioksidan ve antimikrobiyal etkilere sahip tamamen doğal bir arı ürünüdür. Arılar propolisi kovanın hijyenini sağlamak, mantar enfeksiyonlarından korumak, böcek ve diğer hayvanların kovana girişini engellemek,peteklerdeki çatlakları onarmak ve peteklerin direncini artırmak üzere hazırlayarak kovanın girişine yerleştirir.

• Propolisin antioksidan etkisi nar suyu ile karşılaştırdığında, nar suyundan tam 80 kat daha güçlü antioksidan etkiye sahip olduğu kanıtlanmıştır.
• Propolis virüs ve bakterileri yok ederek vücudun bağışıklığının yükselmesinde yardımcı olur.
• Propolis düzenli tüketildiğinde bağışıklığı güçlendirerek hastalanma sıklığının azalmasına yardımcı olur. Buna bağlı olarak antibiyotik kullanımını da azaltır.
• Propolisin solunum sistemi rahatsızlıklarında, ağızda çıkan yaralar, aftlar, uçuklarda, mide bağırsak rahatsızlıklarında kullanım alanının bulunduğu yapılan bilimsel çalışmalar ile kanıtlanmıştır.
• Yapılan bilimsel çalışmalarda propolisin vücutta sağlıklı ve canlı hücre sayısını arttırdığı da kanıtlanmıştır.
• Dirençli mantar enfeksiyonlarının tedavisinde yararlı olabilmektedir.
• Bozulan karaciğer enzim değerlerini düzeltebildiği bilinmektedir.
• Ayrıca propolisin içerdiği polifenollerin kanser tedavisi üzerinde olumlu etkilerini gösteren birçok çalışma bulunmaktadır.

Ham Propolis Tüketilebilir mi?

Propolis kovandan çıktığı ham haliyle tüketilebilir özellikte değildir. Kovanda balmumu ile karışık halde, oldukça sert bir üründür. Bu haliyle vücudumuz propolisi yalnızca %2 oranında sindirebilmektedir. Dolayısıyla propolisin biyoyararlılığını arttırmak ve insan tüketimine uygun hale getirmek gereklidir. Bunun için mutlaka uzmanlar tarafından uygun koşullarda özütleme işlemi yapılmalıdır. Bu özütleme aşamasında propolisin içerisindeki balmumu ve diğer safsızlıklar ayrıştırılarak, ona antimikrobiyal, antioksidan vb. özellik kazandıran yararlı bileşenler özütlenir. Uygun koşullarda işlenmediği takdirde propolisin biyolojik aktivitesi ve sağlık etkilerinden bahsetmek söz konusu değildir. Hatta zararlı hale bile gelebilir. Bu nedenlerle propolis heryerden temin edilemez. Saf uygun ürünleri almak gerekir. Ayrıca propolisin elde edildiği çevre koşulları da diğer arı ürünleri gibi oldukça önemlidir.                                                                                                                     Gerçek propolis ayırt edilebilir mi?

Gerçek propolisi analiz yapmadan ayırt etmek mümkün değil. Çin’den gelen ürünlerde katkı, kalıntı sorunları mevcut, saf değiller. Çoğu Çin propolislerinde ağaçların yaprak, sap ve tomurcuklarının toz haline getirilerek katılmış olduğu görülüyor. Ayrıca, maltodekstrin, silikon dioksit, çeşitli boyar maddeler gibi dolgu ve katkı maddeleri ile propolisi çoğaltabiliyorlar. Bunlar alerjik etki yapabiliyor. Maalesef ürün etiketleri doğru değil ve gerçek içeriği beyan edilmiyor. Bu anlamda tüketici aldatılıyor. Bu tarz ithal ürünlerin sağlığa zararlı etkileri mevcut. Propolis adı altında satılan pek çok üründe propolis namına bir şey yok. Arı ürünlerinin mutlaka sahada kontrol altına alınması gerekiyor.  Bu konuda bilinçli olmak veya doğru bilgileri öğrenmek oldukça önemli. Propolisi eczanelerden temin etmek veya güvenilirliğinden emin olduğumuz market ürünlerini tercih etmek gerekiyor.

Propolisi beslenmemize nasıl dahil edebiliriz?

    Ham propolis, arı ölüleri,larva kalıntıları ve bitki parçaları gibi istenmeyen kısımları içerdiğinden(ki aktarlarda satılan propolisler genellikle bu içeriktedir!!), kullanılmadan önce uygun çözücüler ile extre edilerek ön saflaştırma işine tabi tutulmalıdır.Bu da ancak özel teknolojik yöntemlerle yapılabilmektedir.

• Suyla damıtılarak çözünmüş olanı; su, süt, meyve suyu, çay, kahve vb. içeceklerinize damlatarak tüketebilirsiniz.
• Özel extrelerle çözünmüş olan propolisi de bal, yoğurt, ekmek, pekmez vb. gıdalara damlatarak tüketebilirsiniz.
• Propolisli ballı karışım ürünleri de günde 1 tatlı kaşığı doğrudan veya ılık süt, yoğurt gibi gıdalara karıştırılarak tüketebiliriz.